مکان‌یابی ارتباطی صفات پومولوژیک انگور (Vitis vinifera L.) با استفاده از نشانگرهای ISSR

سابقه و هدف: انگور یکی از مهمترین محصولات باغی است که به دلیل ارزش اقتصادی، دارویی و غذایی آن به طور گسترده کشت می‌شود. با توجه به اینکه ارزش اقتصادی یک رقم به صفات مختلف آن بستگی دارد، از این رو اطلاع دقیق از رفتار ژنتیکی و شناسایی مکان‌های ژنومی پیوسته با این صفات به اصلاح ارقام کمک خواهد نمود. در این مطالعه ارتباط و پیوستگی بین نشانگرهای ISSR با برخی صفات مهم پومولوژیک مانند عملکرد و صفات کیفی ارقام انگور آذربایجان‌غربی از طریق مدل ارتباط‌یابی MLM مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش‌ها: در این تحقیق از 45 رقم انگور زراعی موجود در کلکسیون مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی استفاده گردید. صفات کیفی میوه در طی سه سال زراعی و در 10 تکرار اندازه‌گیری شدند. استخراج DNAی ژنومی بر اساس روش دویل و دویل (1987) انجام شد و از 17 نشانگر ISSR در واکنش PCR استفاده گردید. الگوی باندی حاصل، براساس وجود یا عدم وجود باند در نمونه‌ها، به صورت یک و صفر امتیازدهی شدند و ماتریس حاصل برای بررسی آنالیز آماری استفاده گردید. تجزیه مؤثر ساختار جمعیت با استفاده از روش Bayesian در نرم‌افزار Structure و شناسایی مکان‌های ژنی مرتبط با صفات مورد ارزیابی، بر اساس مدل MLM با استفاده از نرم‌افزار TASSEL انجام گرفت. یافته‌ها: بر اساس 17 نشانگر ISSR مورد استفاده در این مطالعه، ساختار ژنتیکی جمعیت به دو زیر جمعیت فرعی (2=K) تقسیم گردید. بر اساس نتایج ارائه شده در بارپلات 20 رقم (44/44 درصد) به ساختار اول، 17 رقم (78/37 درصد) به ساختار دوم و بقیه ارقام (78/17 درصد) به گروه با ساختار مخلوط تعلق داشتند. در این بررسی از 2775 جفت مقایسه نشانگر ISSR، 72/0 درصد، LD معنی‌داری نشان دادند (P ≤ 0.01). نتایج همچنین نشان داد که 12 نشانگر(مکان ژنی) ارتباط معنی‌داری(P ≤ 0.01) با صفات مورد ارزیابی نشان دادند که از این تعداد یک مکان (UBC825-4) برای TSS، یک مکان (UBC890-2) برای pH، 2 مکان (UBC817-2 و UBC825-5) برای وزن تک بذر، 2 مکان (UBC836-7 و UBC855-2) برای تعداد بذر، 3 مکان (UBC812-3، UBC817-4 و UBC864-2) برای عرض خوشه، 2 مکان (UBC817-4 و UBC864-2) برای وزن خوشه و یک مکان (UBC826-4) برای درصد تشکیل میوه در حالت گرده‌افشانی کنترل شده شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه حاضر کارایی استفاده از روش مکان‌یابی ارتباطی و مدل MLM در ارقام انگور مورد مطالعه را نشان می-دهد. برخی از مکان‌ها بین صفات مختلف مشترک بودند. شناسایی نشانگرهای مشترک اهمیت زیادی در به‌نژادی گیاهان دارد زیرا گزینش هم‌زمان چند صفت را امکان‌پذیر می‌سازند. مناطق ژنومی پیوسته با عوامل کنترل کننده صفات مورد نظر در این مطالعه می-توانند برای انتخاب به کمک نشانگر به منظور توسعه برنامه‌های مختلف اصلاح انگور استفاده شوند.